Dym między uszami

MARTYNA KAŹMIERCZAK cytuje: “Ignorancja! Brzęki i szczęki, ryki dźwięków, arsenał skaz i defektów, wszystko to wynikające z ignorancji. Ktoś, kto to skomponował, nie ma w głowie nic oprócz dymu!”… by zaraz potem dodać: Wyobrażasz sobie, że muzyka, której zaraz posłuchasz, prowokowała takie recenzje?

Claudio Monteverdi, “Cruda Amarilli”
“O okrutna Amarylis!
Czystsza niż biały ligustr i piękniejsza,
lecz bardziej obojętna niż topola,
bardziej zacięta i nieosiągalna.
Ponieważ gniewasz się tak bardzo na to, co mówię,
Ponieważ nawet mój głos cię uraża,
Nie powiem już nic więcej, ale usunę się w cień,
i oddalając się, zgasnę… w ciszy”

https://www.youtube.com/watch?v=zBl4kazdK4A

Kiedy Claudio Monteverdi komponował swoje madrygały* i układał je w księgi (Libro de Madrigali), czyli u progu XVII wieku, w muzyce obowiązywały pewne zasady. Ścisłe zasady. Jeśli dysonans, to tylko przez opóźnienie; i tylko na słabej części taktu! A melodia niech nie ma zbyt wielu skoków, bo to zaburza jej kształt. A trytonu, diabelskiego interwału, należy wystrzegać się, jak… no… diabła. Kiedy więc Monteverdi postanawia te zasady złamać (swoją śmiałość uzasadniając dostosowaniem muzyki do natury tekstu – bezczelność!), najbardziej uważani teoretycy muzyki stwierdzają, że między jednym a drugim uchem Monteverdiego jest tylko dym.

Monteverdi odpowiada na zarzuty w przedmowie do Quinto Libro de Madrigali: “moje decyzje są usprawiedliwione, ponieważ ich brzmienie jest satysfakcją i dla ucha, i dla rozumu”. W sumie, z tym kłócić się nie da…

W ten sposób, Monteverdi dokonał podziału na tak zwaną “prima prattica”, czyli styl zgodny z obowiązującymi oficjalnie zasadami kompozycji, oraz “seconda prattica” – ten, w którym Monteverdi dawał się ponieść kreatywności. Po kilku latach nikt już o dymie nie wspominał, a innowacje Monteverdiego stawały się wyznacznikiem tego, co nowoczesne, emocjonalnie bogate i najbardziej poruszające. Kolejny rozdział w historii muzyki został więc otwarty: oto barok, proszę Państwa!

*Madrygał to utwór wokalny, czyli na zespół śpiewaków, jako tekst obierający sobie świecką poezję.

Pianistka Martyna Kaźmierczak, urodzona w 1992 roku w Warszawie, jest obecnie na dyplomowym roku studiów w Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie w klasach prof. Pascala Nemirovskiego i renomowanej klawesynistki Carole Cerasi. We wrześniu 2016 rozpocznie naukę w Schola Cantorum Basiliensis.
Choć ogromną część muzycznej działalności Martyny stanowi fortepian współczesny, to wykonawstwo historyczne okazuje się jej prawdziwym powołaniem. W 2012 roku Martyna otrzymała stypendium na udział w II Europejskiej Akademii Muzyki Dawnej w Vannes (Francja), gdzie pod okiem Arthura Schoonderwoerd zapoznawała się z fortepianami epoki klasycyzmu. Od tamtej pory, pianistka łączy nowoczesną prezencję i oryginalne podejście do muzykowania z instrumentami historycznymi. Występowała w Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, Holandii i Rosji. Dawała recitale na brytyjskich festiwalach w Royal Academy of Music w Londynie, w Arundel i Dartington, oraz na Coronation Festival w Pałacu Buckingham, gdzie prezentowała historyczne i współczesne instrumenty najstarszego producenta fortepianów Broadwood & Sons przed członkami rodziny królewskiej. Wykład i recital Martyny na temat retoryki sonat fortepianowych Haydna, z którym wystąpiła przed publicznością w muzeach Finchcocks i w Amsterdamie, otrzymał ‘Clementi Prize’, ufundowaną przez prapraprawnuka Muzio Clementiego. Martyna pobierała lekcje od takich pianistów, jak Krzysztof Jabłoński, Pascal Devoyon, Tobias Koch i Bart van Oort.
Martyna pasjonuje się również edukacją muzyczną i od 2014 roku tworzy własne metody nauczania fortepianu, historii i teorii muzyki dla London Russian Music School, prowadzonej przez pedagog Elenę Berezovsky, jak również prowadzi prywatną działalność w Londynie. Martyna jest również autorką projektów w social media: strony GoClassical na Facebooku, gdzie pianistka dzieli się swoim podejściem do muzyki, oraz dostępnych online wywiadów z jej największymi autorytetami: prof. Robertem Levinem czy dyrygentem Yanem Pascalem Tortelier. Martyna realizuje się też jako autorka artykułów – od jesieni 2015 roku pisze dla magazynu Presto.