Mojżesz w operze
Nieczęsto publiczność ma okazję być świadkiem współczesnego prawykonania kompozycji wybitnego twórcy pochodzącej sprzed ponad stulecia. Już w październiku takie właśnie sensacyjne wydarzenie będzie mieć miejsce w Warszawie!
Dzięki staraniom Maestro Michaiła Jurowskiego, rosyjskiego kapelmistrza o wielkiej międzynarodowej renomie, pierwszego dyrygenta gościnnego Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus, udało się odnaleźć zapomnianą partyturę, opracować ją i przygotować wykonanie opery sakralnej „Mojżesz” Antona Rubinsteina (1829–1894). Wraz z bratem Mikołajem należał on do najbardziej prominentnych postaci rosyjskiej i międzynarodowej sceny muzycznej XIX wieku. Ceniony pianista, dyrygent i pedagog (m.in. założyciel konserwatorium w Petersburgu, gdzie do jego uczniów należał Piotr Czajkowski) był również płodnym i bardzo w swoich czasach popularnym kompozytorem. Wysoko ceniono jego koncerty fortepianowe (zwłaszcza „Czwarty”), był też autorem wielu oper. Szczególną i trwałą – głównie w ojczystej Rosji – popularność zdobył „Demon” według Lermontowa (1871). Ten obszar jego działalności popadł jednak szybko w niezasłużone zapomnienie. Szczególnie ciekawy jest cykl oper biblijnych Rubinsteina (do niemieckich librett, ale wystawiano je też w tłumaczeniach), podejmujących wątki ze Starego i Nowego Testamentu. Należą do nich „Die Maccabäer”, „Christus”, „Sulamith”, „Thurm zu Babel” oraz „Moses”. Był to wyraz pewnej mody, jaka nastała w krajach niemieckojęzycznych tego okresu, a którą tłumaczyć można m.in. renesansem na tym obszarze wspaniałego cyklu oratoriów Georga Friedricha Händla, także korzystających głównie ze starotestamentowych fabuł. Wtedy właśnie przygotowywano ich pomnikową edycję i stosunkowo często wykonywano, ku powszechnemu entuzjazmowi słuchaczy.
„Mojżesz” powstawał w latach 1885–1891 do libretta Salomona Hermanna Mosenthala. Ten ceniony austriacki dramaturg jest dziś pamiętany przede wszystkim jako librecista komicznej opery „Wesołe kumoszki z Windsoru” Ottona Nicolaia na kanwie Szekspira. Sukces tego dzieła opromienił sławą także autora słów. Współpracował on także z Rubinsteinem (w tym przy jednej z oper biblijnych – „Die Maccabäer”, 1874, bardzo popularnej w Rosji i Niemczech), lecz „Mojżesz” powstawał już po śmierci pisarza. Opowiada w ośmiu sugestywnych obrazach całą historię proroka, wykorzystując ogromny aparat wykonawczy: aż 20 partii solowych, chór, wielka orkiestra. Utrzymane w ekspresyjnym, neoromantycznym stylu, zawiera wiele wspaniałych arii i ansambli, zwłaszcza zaś – olśniewających scen zbiorowych z chórami ilustrujących pełne dramatyzmu epizody opisane w biblijnym Pięcioksięgu. Dzieło nigdy nie zostało publicznie wykonane w całości na scenie. Przygotowano jego wystawienie w Pradze w roku 1892; spektakle jednak odwołano (podawane są różne powody). Wspominane w literaturze wykonanie w Rydze dotyczyło najpewniej tylko fragmentów „Mojżesza”. Moda na opery sakralne już wówczas przemijała, a śmierć autora, niedługo po skomponowaniu dzieła (należącego do jego ostatnich) okryła większość jego utworów zapomnieniem.
Wyczekiwana premiera koncertowej wersji opery pod batutą Michaiła Jurowskiego odbędzie się w Filharmonii Narodowej 15 października 2017, zostanie również utrwalona w nagraniu. W partii tytułowej wystąpi baryton Stanisław Kuflyuk, pochodzący z Ukrainy, a od wielu lat związany z Polską, podziwiany też na wielu światowych estradach. W rolę jego matki, Jokebed, wcieli się sławna Małgorzata Walewska – gwiazda MET, Royal Opera House i wielu innych najbardziej prestiżowych scen. Podziwiać też będziemy Evelinę Dobračevą (Asnath, córka Mojżesza), gwiazdę m.in. Teatru Wielkiego w Moskwie, oraz Torstena Kerla (Faraon; użyczy też głosu samemu Bogu), niemieckiego tenora, występującego często w rolach wagnerowskich i straussowkich. To tylko część ogromnej obsady dzieła – oprócz plejady innych znakomitych solistów eksponowane partie zbiorowe wykona Chór Filharmonii Narodowej oraz chór dziecięcy Artos.
O wielkiej randze wydarzenia świadczy też objęcie go patronatem UNESCO, który należy do najbardziej prestiżowych – w skali globalnej – wyróżnień dla wydarzeń kulturalnych. Mogą się o niego ubiegać organizatorzy przedsięwzięć o międzynarodowym zasięgu, reprezentujących najwyższy poziom artystyczny i merytoryczny, ich realizatorzy muszą zaś legitymować się istotnym dorobkiem w swojej dziedzinie i wieloletnią, uznaną działalnością. Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus i jej bezprecedensowy projekt spełniają wszystkie te warunki.
Niedziela | 15 października 2016 | godz. 19.00
Filharmonia Narodowa w Warszawie
W programie:
Anton Rubinstein „Mojżesz” op. 112
Wykonawcy:
Mojżesz: Stanisław Kuflyuk (baryton)
Faraon, król Egiptu: Torsten Kerl (tenor)
Asnath, jego córka: Evelina Dobračeva (sopran)
Johebed, matka Mojżesza: Małgorzata Walewska (mezzosopran)
Miriam, jej córka: Chen Reiss (sopran)
Job, stary Izraelita: Adam Zdunikowski (tenor)
Nadzorca: Marek Kalbus (bas)
Głos Boga: Torsten Kerl (tenor)
Jetro, kapłan madianicki: Patryk Rymanowski (bas)
Sefora, jego córka: Irina Papenbrock (alt)
Aaron, brat Mojżesza: Bastian Thomas Kohl (bas)
Korach: Tomasz Kuk (tenor)
Niewolnica Asnath: Monika Ledzion-Porczyńska (mezzosopran)
Jozue: Mikołaj Adamczak (tenor)
Balak, król Moabitów: Marek Kalbus (bas)
Balaam, prorok: Aleksander Rewiński (tenor)
Posłaniec; Dowódca wojsk: Tomasz Warmijak (tenor)
Chur: Maciej Kasperek (alt)
Czterej kapłani lewiccy: Daniel Woźniak (tenor 1), Emil Zwoliński (tenor 2),
Krzysztof Chalimoniuk (baryton), Andrzej Kozłowski (bas)
Narrator: Jerzy Trela (recytacja)
Chór Filharmonii Narodowej
Bartosz Michałowski – dyrektor chóru
Chór Dziecięcy Artos
Danuta Chmurska – dyrektor chóru
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus
Michaił Jurowski – dyrygent
Patronat honorowy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polski Komitet do spraw UNESCO
Partnerzy: Goethe-Institut w Warszawie, „Ruch Muzyczny”, bilety24, eventim
Współpraca redakcyjna: RMF Classic
Patronat medialny: „Tygodnik Powszechny”, TVP Kultura, „Presto”, „ArtPost”, „Twoja Muza”, Infomuza.pl, „Gość Niedzielny”
Bilety w cenie 150-40 zł dostępne na: www.eBilet.pl, www.bilety24.pl, www.eventim.pl oraz w kasach Filharmonii Narodowej (pon.-pt. oraz trzy godziny przed koncertem)
Szczegóły na: www.sinfoniaiuventus.pl
Wydarzenie jest objęte patronatem Presto
{info. pras}