Rozmawiamy o filmie, rozmawiamy o sobie [Filmoteka Szkolna]

14.04.2020
fot. materiały proomocjyjne FINA

Edukacja filmowa, coraz bardziej popularna w polskich szkołach, często jest mylnie kojarzona jedynie z prezentacją filmu i ewentualnym komentarzem nauczyciela lub krótką rozmową z uczniami po seansie. W rzeczywistości daje ona ogromne możliwości realizowania treści z wielu „szkolnych” dziedzin – od lekcji języka polskiego i historii po zagadnienia wychowawcze i społeczne. Dobrym miejscem, z którego warto korzystać nie tylko w ramach zdalnego nauczania, jest strona projektu edukacji filmowej dla szkół pod nazwą Filmoteka Szkolna.

Zasoby strony www.filmotekaszkolna.pl są przeznaczone dla nauczycieli i dla uczniów ze wszystkich poziomów nauczania. Podstawowym elementem zawartym w serwisie jest zbiór 61 lekcji, opracowanych na podstawie fragmentów filmów, dostępnych online lub na płytach należących do pakietu przekazanego szkołom uczestniczącym w programie. Bogata oprawa metodyczna zawiera m.in. krótkie filmy dokumentalne, fachowe komentarze wideo, scenariusze, broszury oraz inne materiały dydaktyczne, które pomagają nauczycielom w zrealizowaniu danego tematu i poszerzają wiedzę uczniów, którzy samodzielnie pracują nad danym zagadnieniem.

Z doświadczenia w pracy z młodzieżą wiem, że bardzo często rozmowy o problemach (np. na lekcjach wychowawczych) dotyczących ludzi młodych – ich codzienności, zmartwień, niepokojów czy relacji – są trudne do realizacji choćby ze względu na zrozumiałą skądinąd niechęć uczniów do mówienia o sobie i swoich lękach. Zauważyłam jednak, że kiedy ten sam problem poruszam w odniesieniu do bohatera jakiegoś filmu, w klasie nagle rozwija się dyskusja – najpierw młodzież analizuje sytuację fikcyjnej postaci, bezbłędnie diagnozując przyczyny, sam problem i wskazując rozwiązania – a później, zupełnie niespodziewanie zaczynają pojawiać się głosy w pierwszej osobie, mówiące o konkretnych sytuacjach, w jakich znajdują się moi uczniowie. Zdarzyło mi się tak już kilkakrotnie na lekcjach, że mur, jaki stanowiło jakieś zagadnienie społeczne, etyczne czy wychowawcze, runął w tym samym momencie, w którym za centrum zainteresowania przyjęłam bohatera filmu.

Stało się tak np. podczas lekcji, na której rozmawialiśmy o wpływie środowiska młodzieżowego na jednostkę. Idąc za sugestiami zamieszczonymi w scenariuszu („Obserwacje codzienności”), zaprezentowałam fragment filmu Roberta Glińskiego pt. „Cześć, Tereska” i poprosiłam uczniów o refleksje na temat problemu. Pierwsze głosy dotyczyły wyłącznie pokazanych scen, a rozmowa toczyła się na bezpiecznym polu oddalonym od osobistych doświadczeń młodzieży. Uczniowie słusznie zauważali brak wsparcia, samotność, demoralizację, której ulegała Tereska, cynizm koleżanek i bezwzględność kolegów. Z czasem jednak zaczęły pojawiać się komentarze typu: „A moja znajoma…” czy „A ja miałem kiedyś taką sytuację, że…”. Tym samym z rozważań na temat bohaterki uczniowie sami przeszli do rozmów o własnym środowisku, które – choć na szczęście nie było tak dotknięte patologią, jak to pokazane w filmie Glińskiego – również niekiedy nosiło znamiona degradacji.

Podobna sytuacja miała miejsce podczas rozmowy o niepełnosprawności intelektualnej i stosunku otoczenia do osób dotkniętych chorobą lub mających różnego typu dysfunkcje. Punktem odniesienia były wybrane sceny z filmu Jacka Bławuta pt. „Nienormalni”, proponowanego w scenariuszu „Moralność kamery”. Fragmenty dokumentu, pokazujące przygotowanie grupy wychowanków do zawodów sportowych, wyzwoliły potok wypowiedzi na temat tego, jak wiele wspólnego mają osoby niepełnosprawne intelektualnie z osobami zdrowymi i jak ważne jest, aby zapewnić im wsparcie i dać możliwość rozwoju i spełniania marzeń. Podczas dyskusji zaskoczyło mnie to, jak sceny z filmu ośmielały młodzież do mówienia o własnych doświadczeniach związanych z niepełnosprawnością, która znana im jest choćby z własnego domu.

To nagłe otwarcie się młodzieży na problem, ujmująca szczerość i wynikająca z rozmów dojrzałość warte są sięgnięcia po każdą metodę. A jeśli tą metodą jest oparcie się na fragmencie filmu, to tym bardziej mówię stanowczo: TAK! Wśród tytułów dostępnych w ramach lekcji Filmoteki Szkolnej znajdują się m.in.: „Popiół i diament” Andrzeja Wajdy, „Siedem kobiet w różnym wieku” i „Amator” Krzysztofa Kieślowskiego, „Dług” Krzysztofa Krauzego, „Duże zwierzę” Jerzego Stuhra czy „Zmruż oczy” Andrzeja Jakimowskiego.

Właśnie dlatego Filmoteka Szkolna jest projektem, który bardzo cenię zarówno jako nauczyciel, jak i miłośniczka kina. Dostępność materiałów online dodatkowo otwiera możliwość realizowania wielu tematów samodzielnie przez uczniów, zaś w dobie nauczania zdalnego daje szansę na przeprowadzenie lekcji w atrakcyjnej formie. I nie musi to być akurat lekcja ujęta w programie szkolnym. Obecna sytuacja, w jakiej znaleźli się nasi uczniowie, skłania pedagogów do tego, aby choć część wirtualnych spotkań poświęcić zwyczajnej rozmowie, wymianie refleksji, podzieleniu się lękami i nadziejami. Młodzież, niezwykle w tym wieku wrażliwa i często zagubiona, narażona na ogromny stres związany nie tylko z widmem choroby, lecz także z troską o losy własnych egzaminów i naukowej przyszłości, potrzebuje wsparcia dorosłych w radzeniu sobie z rzeczywistością, która nas wszystkich przerasta. Zasoby Filmoteki Szkolnej w dużej mierze mogą wspomagać edukacyjne i wychowawcze działania szkoły, a opierając się na dobrze znanym młodzieży kanale komunikacyjnym, jakim jest internet, dają szansę na ukierunkowanie pracy i przemyśleń uczniów w stronę wartościowych treści.

Link do scenariuszy i filmów: http://filmotekaszkolna.pl/dla-nauczycieli/nasze-lekcje.

Anna Józefiak – nauczyciel, wychowawca, miłośniczka kina

Wszystkie treści na PrestoPortal.pl czytasz za darmo. Jesteśmy niezależnym, rzetelnym, polskim medium. Jeśli chcesz, abyśmy takim pozostali, wspieraj nas - zostań stałym czytelnikiem kwartalnika Presto. Szczegóły TUTAJ.

Jeśli jesteś organizatorem życia muzycznego, artystycznego w Polsce, wydawcą płyt, przedstawicielem instytucji kultury albo po prostu odpowiedzialnym społecznie przedsiębiorcą - wspieraj Presto reklamując się na naszych łamach.

Więcej informacji:

Teresa Wysocka , teresa.wysocka [at] prestoportal.pl

Drogi użytkowniku, zaloguj się aby móc komentować nasze treści.